Jaskra jest chorobą, która wywołuje uszkodzenie nerwu wzrokowego przez co doprowadza do stopniowego pogorszenia a w najgorszym wypadku utraty wzroku. Jaskra jest niestety bardzo podstępną chorobą, gdyż rozwija się bardzo powoli przy czym przez długi czas nie daje objawów. Dlatego istotnym jest odpowiednio wczesne rozpoznanie choroby oraz wdrożenie jej leczenia.
Co to jest jaskra i jak powstaje?
Choroba ta objawia się najczęściej u osób powyżej 60 roku życia, choć istnieją również przypadki występowania tej choroby u osób młodszych. Aby zrozumieć zasadę działania jaskry, należy wyjaśnić jak funkcjonuje zdrowe oko. W zdrowym oku występuje przejrzysta wodnista ciecz, która krąży wewnątrz przedniej komory oka. Dlatego, aby wzrok działał prawidłowo, w komorze musi zostać utrzymany odpowiedni stan cieczy wodnistej, która służy do zapewnienia oku właściwego ciśnienia. Ciągły napływ i odpływ cieczy z komory sprawia, iż w oku zapewnia się odpowiednie ciśnienie. Natomiast, kiedy wzrok zaatakuje jaskra, prawidłowy przepływ cieczy pozostaje zaburzony, a ciecz gromadzi się przez co ciśnienie wewnątrz oka rośnie. Właśnie w taki sposób nerw wzrokowy ulega stopniowemu uszkodzeniu.
Wśród przyczyn występowania jaskry, prócz wysokiego ciśnienia występującego w gałce ocznej, powstawanie tego schorzenia może mieć różnoraką genezę. Wśród osób szczególnie narażonych na jaskrę należy wymienić:
– cukrzyków;
– osoby, które cierpią na miażdżycę i hiperlipidemię;
– krótkowidzów, u których występuje wada wzroku poniżej 4 dioptrii, a także towarzyszą jej zmiany w siatkówce oraz naczyniówce oka;
– osoby, u których w rodzinie występowała jaskra;
– osoby narażone na szczególny stres;
– osoby cierpiące na chroniczne migreny;
– osoby cierpiące na wysokie ciśnienie tętnicze.
Istnieje również wiele rodzajów jaskry. Najczęściej występującą jest jaskra pierwotna otwartego oka, którą charakteryzuje powolny rozwój oraz bardzo długi okres bezobjawowości. Czasami występują tak niewielkie zaburzenia, że osoby u których występuje ta choroba nawet ich nie zauważają. Pacjent zgłasza się do lekarza zwykle wtedy, gdy wzrok uległ już znacznemu uszkodzeniu, gdy pole widzenie jest ograniczone nawet do 50%.
Innym rodzajem jest jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Występuje ona nawet wtedy, gdy ciśnienie wewnątrz oka znajduje się w normie, lecz mimo tego nerw wzrokowy ulega uszkodzeniu i/lub stopniowej utracie widzenia.
Jaskra zamkniętego oka występuje u osób, u których kanał ulega zamknięciu, a ciecz wodnista wypływa z oka. Gdy kanał zostaje całkowicie zamknięty, następuje tak zwany ostry atak jaskry, któremu towarzyszy bardzo wysokie ciśnienie w oku, ból głowy, drażliwość gałki ocznej, a także nudności i wymioty.
Jaskra wtórna występuje prawdopodobnie ze względu na inne choroby gałki ocznej, np. urazu oka, nadmiernego stosowania sterydów czy nowotworów.
Jaskra wrodzona jest najrzadziej występującą wśród chorych i jest najprawdopodobniej dziedziczna. Potrafi się rozwinąć nawet u niemowląt czy małych dzieci i najczęściej doprowadza do całkowitej utraty wzroku.
Objawy oraz leczenie jaskry
Jak w przypadku innych chorób, najważniejszym jest odpowiednie rozpoznanie. Szczególnie warto zgłosić się do lekarza, gdy występują poniższe symptomy:
– widzenie tzw. aureoli (halo) wokół źródeł światła;
– pogorszenie wzroku;
– zaczerwienienie oka;
– rozmyta tęczówka oka, szczególnie u noworodków;
– nudności lub wymioty;
– ból oka;
– zwężenie pola widzenia.
Leczenie jaskry następuje po odpowiednim rozpoznaniu przez lekarza. Bierze on pod uwagę charakterystyczne dla tej choroby zmiany w wyglądzie tarczy nerwu wzrokowego, a także ubytki w polu widzenia. Lekarz zastosować również może badanie dna oka, badanie obrazowe mające ocenić stan nerwu wzrokowego, pomiary ciśnienia wewnątrzgałkowego czy badanie pola widzenia.
Jaskrę leczy się kilkoma sposobami w zależności od postępu choroby. Głównym sposobem leczenia tych schorzeń jest stosowanie przeciwjaskrowych kropel do oczu, które obniżają ciśnienie wewnątrz chorego oka. Są to stosunkowo silne leki, przy których ewentualnie mogą wystąpić skutki uboczne w postaci zaczerwienienia, pieczenia, czy nawet alergii. W najgorszych przypadkach stosuje się zabiegi chirurgiczne, które polegają na wymianie za dużej soczewki na sztuczną płaską soczewkę lub na wykonaniu sztucznych odpływów w oczach. Istnieje także możliwość zabiegów laserowych z zakresu irydoplastyki lub irydotomii.
